Volgens een recent onderzoek gepubliceerd in het onderzoekstijdschrift BrainHersenpathologie die consistent is met FTD werd aangetroffen bij ongeveer 35% van de deelnemers met motorneuronziekte (waaronder ziekten zoals ALS). Abnormale eiwitklonters werden aangetroffen in 90% van de onderzochte monsters, waarbij deelnemers geclassificeerd als zowel FTD als motorneuronziekte (MND) hogere concentraties vertoonden. Hoewel de overlap in co-pathologie en klinische symptomen van deze aandoeningen steeds meer wordt erkend, is er meer onderzoek nodig om de overlap te kwantificeren.

Onderzoek benadrukt complexiteit van ALS-FTD  Spectrumstoornissen

ALS en FTD werden voorheen als aparte aandoeningen beschouwd. Maar de ontdekking uit 2011 dat de twee aandoeningen een gemeenschappelijk kenmerk hebben, mutaties van het gen C9orf72 als de meest voorkomende genetische oorzaak vastgesteld dat ze een aantal risicogenen delen en een pathologie die vaak verband houdt met disfunctie van het eiwit TDP-43, en kunnen zelfs bij dezelfde persoon voorkomen. Vanwege het gebrek aan biomarkers en de algemene moeilijkheid om de gemengde symptomatologie te diagnosticeren, is de enige manier om FTD definitief te diagnosticeren echter via een hersenautopsie.

Hoewel co-pathologie en overlap van deze aandoeningen worden erkend, is de frequentie van overlap, oftewel de frequentie van FTD bij mensen met een ALS- of MND-diagnose, nog steeds niet volledig duidelijk. De auteurs benadrukken de noodzaak om de subgroepen van FTD en ALS met gedeelde pathologische en genetische kenmerken te karakteriseren, wat kan helpen bij het identificeren van biomarkers om de diagnose tijdens het leven te vergemakkelijken. De onderzoekers voerden een observationele studie uit om de klinische, pathologische en genetische kenmerken van FTD en ALS te analyseren.

De auteurs wendden zich tot het Hospital Clínic de Barcelona in Spanje om gedoneerde hersenmonsters van 124 mensen die voldeden aan de neuropathologische criteria voor een diagnose van ALS. Naast de eigen analyses van de onderzoekers waren er gegevens beschikbaar van de routinematige onderzoeken die op de gedoneerde hersenen waren uitgevoerd. Ook waren er gegevens beschikbaar van de neurologen die hersendonoren hadden verzorgd vóór hun overlijden, en die de onderzoekers van hun medische voorgeschiedenissen hebben voorzien.

ALS en MND nauwkeuriger gediagnosticeerd tijdens het leven dan FTD-ALS

Van de 124 donoren werd bij 80 mensen (64%) de onderliggende aandoening geïdentificeerd als ALS, terwijl de overige 44 (36%) FTD-ALS hadden. Abnormale TDP-43-accumulaties werden ontdekt bij 116 donoren (94%), van wie er 12 (10%) ook een pathologie hadden die verband hield met C9orf72, terwijl vijf mensen (4%) een ophoping van FET-eiwitten hadden. Zoals de auteurs opmerken, impliceert dit dat er op moleculair niveau verschillende potentiële pathologieën een rol spelen.

De auteurs ontdekten dat 10 mensen (9%) in de FTD-ALS-groep nooit motorische symptomen rapporteerden, ondanks neurodegeneratieve patronen die daarop wezen. De eerste motorische symptomen die zich ontwikkelden, waren grotendeels die welke consistent waren met MND en ALS. Deze symptomen kwamen voor bij 86 mensen (70%), terwijl tien (8%) tekenen van andere aandoeningen vertoonden en gegevens van vier (3%) niet beschikbaar waren. Cognitieve of gedragsmatige symptomen werden voornamelijk gevonden in de FTD-ALS-groep, hoewel negen (13%) in de MND/ALS-groep symptomen vertoonden tijdens de follow-up, en vijf (6%) voldeden aan de diagnostische criteria voor FTD-ALS.

Genetisch gezien werd bij 18 donoren (15%) een mutatie gevonden die verband houdt met ALS of FTD, waarvan er 12 (10%) een C9orf72 mutatie, waarbij de rest minder vaak voorkomende risicogenen zoals TAF15Genetische mutaties werden vaker geassocieerd met FTD-ALS dan met MND of ALS alleen, met 14 dragers in de FTD-ALS-groep en vier dragers in de ALS-groep. Bij een vergelijking van de neuropathologische diagnoses met diagnoses die tijdens het leven zijn gesteld, bleek dat mensen met ALS vaker een correcte diagnose kregen dan mensen met FTD-ALS (94% versus 61%).

“We hebben een verbazingwekkende heterogeniteit waargenomen in de klinische presentatie en pathologische en genetische kenmerken van patiënten, met een hogere frequentie van frontotemporale dementie dan beschreven in andere [onderzoeken]”, vertelde eerste auteur Álvaro Carbayo. ALS Nieuws Vandaag.

De auteurs merken op dat de variabiliteit in de pathologie en symptomen van FTD-ALS aanzienlijke problemen oplevert voor onderzoekers en clinici, wat suggereert dat FTD-ALS ondergediagnosticeerd is. De auteurs stellen dat het brede spectrum aan pathologieën en symptomen van FTD-ALS aanleiding zou moeten zijn voor een intensievere zoektocht naar biomarkers en accurate diagnostische instrumenten. Momenteel is dit onderwerp een prioriteit voor veel onderzoekers in de FTD- en ALS-sector.

AFTD werkt eraan om de kloof tussen FTD- en ALS-onderzoek te dichten en zo te werken aan een toekomst zonder het FTD-ALS-stoornisspectrum. werkt samen met belanghebbenden in de ALS-sector om onderzoek te stimuleren en nodigt regelmatig ALS-experts uit op evenementen om hun werk te bespreken.

Maakt u of een naaste zich zorgen over mogelijke symptomen van FTD-ALS? FTD-ALS diagnostische checklist is een gespecialiseerd hulpmiddel voor families en artsen om de volgende stappen te bepalen. Heeft u vragen over FTD-ALS? De hulplijn van AFTD heeft de antwoorden die u nodig heeft; neem contact op met de HelpLine op 1-866-507-7222 of info@theaftd.org.